БИ БОЛ МОНГОЛД ТӨРСӨН МОНГОЛ ЗАСВАРЧИН

  Тэгэхлээр ийм байна аа гэж... Миний бие хэд хоногийн өмнө өөрийн танил, сүрхий дотно хуурай ах, эгч хоёрынхоо хүсэлтээр тэдний найзын машиныг хэрхэн засч, янзалсан талаараа өгүүлэх ину.

          Урдаа зуны 2 ширхэг хатуу дугуй, хойноо нэлээн халзарч яваа өвлийн дугуй тавиад эр зоригийн гайхамшгийг үзүүлэн мөстэй зам дээр хөдөлгөөнд оролцох юм бол та багагүй хэдэн төгрөгөөр тонгойх болно гэдгийг санаад авчхад илүүдэхгүй юм байна лээ.

Эгц урдаас нь харахад нэг иймэрхүү. Улсын лугаарыг нь олон нийтэд харуулахгүй хэмээн хичээж авсан минь энэ ээ.

 Хажуугаас нь харахад иймэрхүү байгаа юм. Урд бампер бол дахин засахад тун хэцүүхэн болсон байгаа биз дээ?

 Заа тэгээд төмөр энээ тэрээг нь балбаж янзлаад, гэрэл чийдэнг нь сольж тавьчхаад байгаа байдал нь энэ.

 Дээр хэлсэнчлэн урд бампер нь сэргээн засах боломжгүй болсон байсан тул өөр нэгэн бамперын тасархайг олоод хуучин бампертай нь тааруулж наасан нь энэ.

 Ажиллагаанд орох үндсэн деталиуд нь урд бампер, копут, зүүн гар талын урд крыло юм аа.

 Замазка нялаад л тавьчихлаа.

 Гэрлийг нь гэмтэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор салгаж авав. Тэгэхгүй бол замазка наалдаад, зүлгүүр хүрээд өнөөх айхтар өндөр үнэтэй их гэрэл нь авахын аргагүй юм болж орхино шүү дээ.

 Зүлгүүр хийсний дараа иймэрхүү харагдаж байна.

 Будаад өнгөлчихсөн байгаа байдал.

 Эгц хажуугаас нь харахад иймэрхүү.

 Копут, их гэрэл, крыло, бамперын зайны харьцаа, гэрлийн тусгалыг харуулав.

Гар салгалаад фокусгүй болчхож. Угаасаа гар утасны нягтрал багатай камераар авсан болохоор гол гол нарийн ширийн зүйлсийг нь харуулж чадаагүйд хүлцэл өчье.

Ингээд миний амьдралын 3 хоног энэхүү ажилд зориулагдах шив дээ. Юутай ч гэсэн уг машины эзэд нь маш их сэтгэл хангалуун байсан бөгөөд дахиж ирнэ ээ гэсэн. Тэгэхээр нь би 4 дугуйгаа нэн даруй сольчихвол манай ажил дээр энэ машиныг засуулах гэж дахиж ирэх хэрэгцээ гарахгүй байх аа. Хэрэв дахин ирэхээр бол үүнээс өөр машин л байх болов уу гэж хэлсэн дээ. Харин 3 хоногийн дараа уг машины эзэн над руу залгахад нь би дахиад байшингийн булан мөргөчихсөн юм биш байгаа гэж санаа зовж билээ. Харин тэр хүн "Манай найзууд миний машиныг харчхаад чамаар өөрсдийнхөө машинуудыг засуулмаар байна гэцгээгээд байна. Дагуулаад очлоо шүү" гэж билээ.
Эзэн хичээвэл заяа хичээнэ гэж үг байдаг. Гол нь тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцож байх үедээ туйлын анхаарал болгоомжтой байхыг та бүхэндээ уриалж байна. Тэгэхгүй бол наанадаж өч төчнөөн төгрөгийн гарз хохирол учирч, цаг заваа барж, цаанадаж эрдэнэт хүмүүний амь нас, эрүүл мэнд сүйднэ шүү дээ.

Мөөгий найз аа. Хөгшин нь Банжиг, Gogo-д блог нээх гэсэн чинь ерөөсө болохгүй байна. Тэгээд www.amaahai76.blogmn.net гэдэг дээр блог үүсгэчихсэн шүү. тьийшээ орж ирж байгаарай. Гэхдээ одоохондоо шинэ юм бичиж амжаагүй л байна

Honda C-RV

ene mashiniig honda company 1996 onoos ehlen uildverlej b.gaa. Compact Recreational Vehicle buyu ayalliin zoriulalttai baga ovriin teevriin heregsel gesen utgatai ner yum. Ug ni bol shatahuun bga zatrcuuldag, tuulah chadvar saitai hedii ch hurdnii haircag bol uneheer asuudal ihtei. Gamtai l baihgui bol jkropnoos bolj uneheer shatah shig bolno. Busad talaaraa asuudalgui. Huitend asah chadvar saitai, duu oroh ni baga, hemnelttei. Tramblur dotor baidag saran diod ni huitend hucheer asaagaad baival shatah magadlal undurtei. Busdaaraa gaigui ee. Er ni muulah ug ih olddoggui l yyum. Tegeheer ene gaigui mashin bolj taarna.
Gehdee hun uuriinhuu umchind gamtai baih yum bol muu ed gej baidaggui. Harin muu ezen gej baidag gedgiig l humuust heleh baina daa.

Машинтай найзууд хальт уншицгаа. Хэрэг болно.

Сүүлийн үед дэлхий нийтээрээ түлш бага зарцуулдаг, байгаль орчинд хор нөлөөгүй автомашины хэрэглээг өндөрт тавих болсны нэг жишээ нь Японы Toyota корпорацын 1997 оноос бөөнөөр нь үйлдвэрлэж эхэлсэн Prius маркийн дотоод шаталтат хөдөлгүүрийг хуурай цэнэг бүхий зай хураагууртай хослуулсан автомашин билээ. Уг автомашин нь хосолмол хөдөлгүүртэй учраас хурд хүч нь ижил ангиллын бусад автомашинуудаас хамаагүй илүү бөгөөд шатахуун зарцуулалт нь ойролцоогоор 35-50 орчим хувиар бага байдаг. Ер нь бол орлого бага, бензинийхээ мөнгөнд байнга таталдаж явдаг мөртлөө машин унах дуртай мань мэтийн хүмүүст бол нэн тохиромжтой унаа л даа.
Одоогийн байдлаар миний ажигласнаар уг машинд дараахь дутагдалтай талууд ажиглагдаад байна. Үүнд. Рулийн аппарат амархан эвдэрдэг. Ойролцоогоор 150 мянган төгрөг. Хурдны хайрцаг эмзэг. Ойролцоогоор 250 мянга. Хуурай зай хураагуур нурсан тохиолдолд 50-70 орчим мянган төгрөгөөр цэнэглүүлэх буюу мөн тиймэрхүү үнээр 1 ширхгийг солиулна.
Түүнчлэн бензин дууссан тохиолдолд хуурай зай хураагуураар нь явж огтхон ч болохгүй. Тэгвэл комоор нь солиулах, эсвэл цэнэглүүлэх хэрэгтэй болно. Мөн гол гатлах, их хэмжээний шалбааг туулж огтхон ч болохгүй. Учир нь хөдөлгүүр болон хурдны хайрцагт нь маш амархан ус ордог бөгөөд дотор нь байх төрөл бүрийн цахилгаан мэдрэгчүүд нь шатсаны улмаас хөдөлгүүр, хурдны хайрцгийг бүхлээр нь солиулахад хүрдэг. Энэ нь ойролцоогоор 700 орчим мянган төгрөгний өртөгтэй юм байна лээ.
Мөн хянах самбар дээр нь байсгээд л анхаарлын тэмдэг, яст мэлхийний зураг, check engine гэх мэтийн гэрлүүд асах нь нэн түгшүүртэй бөгөөд компьютер оношилгоонд ороход 15 орчим мянган төгрөгний үнэтэй. Ингээд ер нь бол бага зэргийн электроникийн мэдлэгтэй байхгүй бол энэ машинаас болж хамаг мөнгөө сэгсрүүлж бас мэдэхээр юм байна лээ шүү та минь ээ.
Гэхдээ сүүлийн үеийн загварууд нь улам сайжирч байгаа тул аль болох он залууг нь авч унавал их зүгээр юм шиг санагдлаа. Хойшид унаа тэрэг авахаар бол бодолцож үзнэ биз дээ.

Монгол улсын хөгжлийг яажшуухан хурдасгах вэ

Миний бие өдөр бүр л энэ талаар бодож суудаг бөлгөө. Өчүүхэн төдий зав гарвал зөвхөн энэ талаар боддог болохоор бодын шийр дөрөв гэдэг шиг л юм болчхоод сууж байх юм даа. Хааяа хэдэн нөхөдтэйгээ уулзаад балгаж суухдаа хүртэл энэ сэдвийг хөндчихөөд ад үзэгдэх жишээтэй.
Одоохондоо ч яахав газраа ухаад гадаад руу зөөгөөд болоод л байна. Байгалийн баялаг бол шавхагддаг нөөц. Орчин үед техникийн хөгжил асар өндөр түвшинд хүрсэн болохоор байгалийн асар их нөөцийг ч нээх их түүртэлгүйхэн шиг шавхаад хоосолчихдог болчихсон шүү дээ. Иймээс бид хэдэн уурхайд найдаж суух нь огтоос явуургүй зүйл бөгөөд хөгжлөө хурдасгах зайлшгүй шаардлага бидний өмнө тулгараад байна.
Хамгийн түрүүнд цахилгаан эрчим хүчийг хэрэглэгчдэд найдвартай, маш хямдаар хүргэх нь ус агаар мэт хэрэгтэй байна. Манай улсад эрчим хүч хэт өндөр үнэтэй байгаагийн улмаас дотоодын бүтээгдэхүүний өртөг нь хятадын мөн ижил нэр төрлийн бүтээгдэхүүний өртгөөс даруй хэд дахин үнэтэй тусч байгаа учраас өрсөлдөх чадвараа алдаж, тэдэнд цохиулаад байгаа нь хэн бүхэнд тодорхой. Иймээс эрчим хүчний үйлдвэрлэлийн салбарыг орвонгоор нь өөрчилье Muggie найз аа. Шийдэх 3 арга зам байна.
Нэгдүгээрт усан цахилгаан станц. Оросын Эрхүү мужийн Ангар мөрөн дээр асар том усан цахилгаан станц бий бөгөөд уг мужийг дангаараа эрчим хүчээр хангаж байдаг. Нэгэнт усны хүч буюу нэг ёсондоо байгалийн сэргээгдэх эрчим хүчийг боловсруулан цахилгаан болгож хувиргадаг учраас зардал маш бага. Тиймдээ ч Эрхүү мужид хүмүүс цахилгааны үнийн талаар огтхон ч санаа зовдоггүй. Гэхдээ манай оронд ийм төрлийн цахилгаан станц тийм ч тохиромжтой бус. Ялангуяа булаг шанд нь мянга мянгаараа ширгэж үгүй болж байгаа улсын хувьд бол дэмий зардал гаргахаас хэтрэхгүй.
Хоёрдугаарт байгалийн сэргээгдэх эрчим хүч буюу нар, салхины эрчим хүч. Яахав бага зэргийн өрхийн хэрэглээнээс хэтрээгүй байгаа технологитой учраас бас л хэцүү. Өнөөдөр дэлхийн өндөр хөгжилтэй аль ч орны зохион бүтээгчид нарны болон салхины эрчим хүчийг ашиглан үйлдвэрлэл явуулахад шаардлагатай хэмжээний эрчим хүчийг гаргаж авах аргыг нээж чадаагүй л байна. Хэрэв ийм технологи бий болбол түлшээр ажилладаг механизмууд бүгд үгүй болж, хүн төрөлхтөн хөгжлийнхөө дээд цэгт хүрэх байх даа. Иймээс манайд тохирохгүй.
Гуравдугаарт цөмийн энерги. Харин энэ бол нэлээн боломжтой хувилбар гэж би үздэг. Учир нь манайд Уран хэмээх түүхий эд нь байна. Орос гэж цөмийн эрчим хүчний асар том үйлдвэрлэгч, туршлагатай мэргэжилтнүүд байна. Хамгийн гол нь өчүүхэн бага зардлаар асар их хэмжээний эрчим хүч гаргаж болдог учраас их л аятайхан санагдаад байгаа юм аа. Атомын эрчим хүчийг боловсруулах нь өөрөө асар өндөр хариуцлагатай технологи байдаг учраас аюулгүй байдал алдагдах нь бараг боломжгүй юм. Хүмүүс атомын цахилгаан станцыг эсэргүүцэхдээ Чернобылийг байнга дурьддаг. Яс юман дээрээ хариуцлагагүй, согтуу этгээдийн буруутай үйл ажиллагааны уршгаар цөмийн реакторуудын нэг нь доголдсоны улмаас энэхүү аймшигт осол гарсан хэрэг. Хэрэв хүн бүр албан ажилдаа туйлын хариуцлагатай, эзний ёсоор хандах юм бол Чернобылийн түүхийг давтахгүй байх 100 хувийн боломжтой. Саяхан оросууд иранд 8 жилийн туршид атомын цахилгаан станц барьж өгсөн нь нээлтээ хийлээ. Манайд бол тийм олон жил бариад байхаар нүсэр том хэмжээний станц шаардлагагүй. Зүгээр л 5 сая хүний хэрэгцээг хангахуйц хэмжээтэй байхад л ойрын 50 жилдээ хангалттай. Миний таньдаг нэгэн эрдэмтэн ах "Монголыг бүхэлд нь цахилгаанаар хангахад оросын шумбагч онгоцны цөмийн реактор л хангалттай" гэж хэлж байсан нь миний санаанаас огт гардаггүй юм. Тэгэхээр хөгжилд хүрэхийн тулд цахилгаан эрчим хүчний салбараа 100 хувь өөрчлөх зайлшгүй шаардлагатай учраас цөмийн эрчим хүчийг ашиглах асуудлыг маш яаралтай, нухацтайгаар шийдэх нь чухал байна аа хүмүүс ээ.
Хэрэв цахилгааны үнэ үлэмж хэмжээгээр хямдарвал нийслэл хот утаанаасаа салах нь туйлын тодорхой юм. Энэ тийм чухал биш юм аа гэхэд үйлдвэрлэл хөгжих чухал үндэс суурь тавигдана. Хэрэглэгчдэд хямд бүтээгдэхүүн хүрэх боломжтой болж, ажлын байр нэмэгдэж, хүмүүсийн худалдан авах чадвар жинхэнэ утгаараа нэмэгдэнэ.
Манайх ядуу улс хэрнээ гадаадаас ажиллах хүч аваад 2 монгол хүний авах цалинг 1 хужаад өгөх жишээтэй. Бас л харамсмаар. Тэрний оронд улсын төсвөөр хооллуулж, хувцаслуулж, байр, дулаанаар хангагдаж байдаг зэвсэгт хүчний анги нэгтгэлүүд, шоронгийн хоригдлуудыг хөдөлмөрт татан оролцуулж, зам, барилга зэрэг олны хүч шаардсан ажлыг бага зардлаар хийлгэчхэж болмоор санагдах юм. Хүнийг зүгээр суусных нь төлөө хоол өгдгийг таслан зогсоож, хэн ажиллаж чадаж байгаад нь тохирсон цалин хөлс, урамшууллыг өгдөг болмоор байна.
Ямар ч зүйлийг гадаад руу шууд түүхий эд хэлбэрээр, цаашилбал хагас боловсруулсан хэлбэрээр гаргахыг таслан зогсоох хэрэгтэй байна. Бид эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлээд түүнийгээ өртөг шингэсэн өндөр үнээр гадаад руу экспортолж байж гадаад худалдааны тэнцэл ашигтай болно.
Эх оронч хүн бүр үйлдвэрлэгч байж, үндэсний үйлдвэрийнхээ бүтээгдэхүүнийг гололгүй авч хэрэглээд эхэлбэл импортын хувь багасч, бүтээгдэхүүний чанар дээшилнэ. Учир зүггүй машин үйлдвэрлэхээ байг гэхэд хүн амын өргөн хэрэглээний бараа, хөдөлмөрийн багаж зэвсэг, барилгын материал, ядахнаа хогийн саваа өөрсдөө хийж сурмаар байна. Манайд хийе гэвэл бизнес зөндөө л байна. Харамсалтай нь монголчууд бүгдээрээ дээд тэнгэрээс гаралтай, бүгдээрээ дарга, захирлууд болохоор хэцүү л дээ. Уг нь гараа хөдөлгөж байж л баяждаг баймаар юм даа.
Эцэст нь татварын дарамтаа багасгах хэрэгтэй. Манай улс чинь гадаадуудын эрх ашигт үйлчлээд үндэсний үйлдвэрлэгчээ дарамталж байдаг татварын тогтолцоотой. Хэрэв татвар багасвал зөвхөн үйлдвэрлэгчийн ч бус худалдан авагчийн нуруун дээрээс үгүй мөн том ачааг авч хаяна даа.
Ингэж байж улс хөгжинө. Гэхдээ дээр хэлсэн зүйлс зөвхөн авилгачдыг үгүй болсны дараа хийгдэж гэмээ нь биеллээ олох болохоос бус өнөөгийн нийгэмд хийх гэж хэчнээн ч хичээгээд тусыг эс олно оо.

Muggie анддаа

Монгол орон өнөөдөр ийм сул дорой байгаа нь манай төрийг эх оронч бус урвагч нар удирдаж байгаатай холбоотой гэдгийг ганц би ч бус угаасаа дэлхий даяараа мэддэг. Гадаадынхан үүнийг сайн мэддэг учраас сул талыг нь ашиглаад л энэ улс орныг амархаан хуваагаад идчихэж байгаа юм. Өнөөдөр монголд хэн адлагддаг билээ? Зөвхөн монголчууд. Хэн илүү эрх дархтай билээ? Гадаадынхан хийгээд тэдний гар хөл болон улсаа худалдаж идэн баяжигч гахайнууд.
Өнөөдөр монгол хүн халаасандаа мөнгөгүй болохоороо лиценз авч чаддаггүй. Лиценз авч чадаагүй хүмүүс амьдрахын эрхээр бусдын газар дээр нинжа болж байгаад хэрцгийгээр алагдсан. Монголоос өөр улсад иргэнийг нь хөнөөчихсөн бол аюул болно шүү дээ.
За тэр ч одоо дүйрч гэхэд нийслэл хотод нь албан үүргээ гүйцэтгэж явсан төрийнх нь цагдаа нарыг хэдэн муу хужаа хээв нэг барьж аваад зодчихож байгаа биз дээ? Үнэндээ бол тэд нар чинь барилгачид биш зүгээр л улсдаа газраа булаалгасан ядуу тариачид байхгүй юу. Энэ бүхэн юунаас болж үүсч байна? Мөнөөх л өөрсдийгөө элит гээд бодчихсон, харьяалагдах намдаа хангалттай их хахууль өгснийхөө шагналд УИХ-д суудал худалдаж авсан боловч үнэн хэрэгтээ толгой нь огтхон ч ажилладаггүй усан тэнэгүүдээс болж буй хэрэг.
Тийм учраас энэ төрийг цэвэрлэх хэрэгтэй болчхоод байгаа юм аа. Энэ байдлаараа удвал манай улс африкийн ядуу буурай орнуудтай ижил түвшинд очоод, эмх замбараагаа алдаж, жинхэнэ эх орончид нь урвагч мэтээр адлагдан, Оросын алдарт зураач Репиний "Ижил мөрний барлагууд" хэмээх зурагтай эгээ ижил болно доо.
Чухам үүний тулд бидэнд 2 арга зам бий. Эхнийх нь тайван замаар хувьсгал хийх. Энэ бол үндсэндээ өнөөдөр дэлхийд нэлээн сүрхий хэрэглэгдээд байгаа олон өнгөөр бэлэгдсэн төрийн эргэлт юм. Гол нь хүний амь, эрүүл мэнд, эд материалын хохирол багатай учир манайх шиг ядуу оронд тохирох мэт.
Хоёр дахь арга бол шууд утгаар нь хийдэг төрийн эргэлт. Энэ бол нэлээн их гарз хохиролтой боловч асуудлыг түргэн шуурхай шийдэхэд тустай ч юм шиг. Гэхдээ л манайд бол арай л тохирохгүй байх аа.
Юутай ч гэсэн хувьсгалаа хийгээд үр дүнд хүрч чадах юм бол хүмүүсийг анархизм руу түлхэхэд гол үүрэг гүйцэтгэж байгаа үндсэн хуулиа өөрчилж, одоогийн энэ замбараагүй байдлыг үгүй болгох хэрэгтэй. Ажил голоод хийдэггүй мөртлөө төрөөс мөнгө нэхээд сууж байдаг хүмүүс, бусдын амь бие, эрх чөлөө, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөнд халдсан атлаа хохирсон хүмүүсээс илүүтэйгээр эрхээ хамгаалуулдаг хулгайч нар, эрхэлсэн ажлаа зохих ёсоор нь хийж чаддаггүй мөртлөө улсаас өндөр хэмжээний цалин авдаг албан хаагч нар гээд л энэ орны идээ бээр болгоныг шахахын тулд нэн түрүүнд үндсэн хуулиа өөрчилж, парламентыг тараагаад ерөнхийлөгчийн засаглалд шилжинэ. Одоогийн энэ улс төрчдөөс нэгийг нь ч төрийн албан тушаалд томилохгүй. Харин муу сайн аргаар олж авсан эд хөрөнгөө аваад гадаадад цагаачлах эрхийг нь нээлттэй үлдээнэ.
Энэ намуудын хүмүүст амласан мөнгийг өгөхийг зогсоож, ажлын байр шинээр бий болгох зүйлд зарцуулна.
Авилгын гэмт хэрэгт оногдуулах ял шийтгэлийг хүндрүүлж, цаазаар авах ялтай болгох нь нэн чухал. Хамгийн түрүүнд авилгыг таслан зогсоож байж улс орон хурдацтай хөгжих жамтай. Ямар ч шатны албан хаагч, зөвхөн албан тушаалтан гэхгүйгээр авилгын гэмт хэргийн субъект болохоор зааж өгнө. Ах дүү, найз нөхөд огтхон ч хамаагүй хамгийн гол нь чадвартай, шударга хүмүүс л төрийн албанд тэнцэх ёстой. Хажуу айлын чинь баяны хүү усан тэнэг хэрнээ чиний дарга болчих юм бол чи түүнд захирагдахыг хүсэхгүй нь лавтай. Харин ч түүний тэнэгийг нь далимдуулж итгэлийг олж аваад ахиухан ашиг хонжоо олохыг бодох нь лавтай. Ингээд л авилгаас болоод үүнд огтхон ч хамаагүй жирийн нэгэн хүн авилгад татагдаад л орчих жишээтэй.
Монгол хүн монгол нутагтаа эзэн нь байж, бусад монгол ахан дүүсээ гүнээ хүндэтгэдэг болох тийм нийгмийг бид байгуулах хэрэгтэй. Өнөөдөр бид Дарханых, Эрдэнэтийнх гэж нутгархаж, Увсын дөрвөд, Ховдын чантуу энэ тэр гэж ахан дүүсээ яс гарлаар нь нүд үзүүрлэдгээ болих хэрэгтэй. Харин ч Баруун монголын ард түмэн монголын тусгаар тогтнолын төлөө эцсээ хүртэл тэмцэж явсан гавьяатай ард түмэн. Галдан бошигт, Хотгойдын шадар ван Чингүнжав, Ойрадын ван Амарсанаа, Цэдэнбал бүгд энэ улсын төлөө тэмцэж явсан түүхэн хүмүүс.
Төр нь иргэнээ дээдэлдэг нийгмийг байгуулахын тулд улс оронд эмх замбараагүй байдлыг нэн даруй таслан зогсоож, төрийн хуульд ямар ч хүн адил тэгшээр захирагддаг болгож сургамаар байна.
Хүн бүр ажлыг сайн муу гэж гололгүйгээр хөдөлмөрлөх хэрэгтэй байна. Ялангуяа батлан хамгаалахын анги нэгтгэлүүд, засан хүмүүжүүлэх ангид ял эдэлж байгаа хоригдлууд, архины албадан эмчилгээ хийлгэж байгаа хүмүүсийг улсын төсвөөс зүгээр тэжээхийн оронд улс нийгэмд ашиг тустай бүтээн байгуулалтын ажилд байнга хамруулж, зардлыг нь өөрсдөөр нь нөхүүлж, ашигтай ажиллавал цалин болгож өгч байх хэрэгтэй шүү дэЭ.
Ингээд бичээд байвал зөндөө л юм байна. Хамгийн гол нь бид хувьсгал хийж, одоогийн төрийн тогтолцоог тэнд ажиллаж байгаа хүмүүстэй нь нураан унагааж, төрийн эрхэнд шигдэж орсон хувалзнуудыг сайхан цэвэрлээд бүгдийг шинээр эхлэх хэрэгтэй. Гэхдээ 90-ээд онд гаргасан алдааг давтах ёсгүй, бас дайн самуун үүсгэж ах дүүсээ хядаж, байшин сав шатаахгүй. Угаасаа монголын ард түмэн залхчихсан. Иймэрхүү зүйл хэн нэг нь яриад эхэлбэл бүгд дэмжинэ.
Дараагийн удаад улсаа хөгжүүлэхэд өөр юу юу хэрэгтэй болох талаар өөрийн бодож явдаг зүйлээ бичиж үлдээнэ ээ.

ЗАРИМ НЭГЭН ОЙД ТӨӨРСӨН САРМАГЧИНГУУДАД ХЭЛЭХ ҮГ

Хэд хоногийн өмнө зурагтаар гадаадад амьдарч буй монгол ах дүүсийг харуулж байна аа. Ажаад байх нээ их л сүрхий, элбэг хангалуун байгаа бололтой. Тэгээд л сэтгүүлч нь мөнөөх л дасал болсон хэдэн асуултуудаа тавиад л, мань хүмүүс хариулаад л бие биенээ хөөрөгдөөд суух юм. Тэгснээ мөнөөх сэтгүүлч "Та нар тэгээд нутгаа санаж байна уу? Хэзээ нутаг буцаж амьдрах вэ?" гэх маягийн юм асуутал харин хэдэн өгөр толгойнууд "Ойрын хэдэн жилдээ ч буцах санаа алга аа. Тэгсгээд хөгшрөөд ирэхээрээ нутагтаа очиж ясаа тавина даа" гэх ухааны юм хариулдаг байгаа.
Тэгэхэд миний бухимдал төрөөд үхэх шахах шив дээ. Өөрийн өсөж төрсөн эх орноо "оршуулгын газар" болгодог тэд одоо юу вэ? Монгол улсынхаа төлөө сэтгэл зовнин шөнө ч нойр хүрдэггүй мань мэтийг "70 давхар"-ын манаач мэтээр төсөөлдөг тэр муу одоо хэн бэ? Ирмээргүй байгаа бол тэндээ үхээд өгөөч дээ. Бид та нараар дутахгүй шүү дээ. Та нар наанаа боолоо хийгээд, хоккей тоглоод явж л бай л даа. Дургүй ламд дарж байж сахил хүртээв гэгчийн үлгэр шиг юм болох нь л дээ.
Ер нь би угаасаа хүний иймэрхүү амиа бодсон, эх оронч бус үзэлд огтоос дургүй. Худлаа л Чингисийн монгол, дээд тэнгэрээс заяат бөртэ чоно, гуа маралын удам гэж хөөрөөд байдаг зангаа бид одоо болимоор юм. Сүүлийн үеийн балчир хүүхдүүд бүүр энэнд нь итгэчихсэн өвөг дээдсээ чоно, буга хоёрын эрлийз гэж бодоод л гүйж явна цаана чинь.
Тэрний оронд үр хүүхэддээ түүхийг үнэн бодитоор ойлгуулж, бидний оршин буй энэ газарт ямар ямар үндсэтнүүд нүүдэллэн амьдарч байгаад ямар шалтгааны улмаас хаашаа нүүсэн, тэдний үлдэгдлүүд одоо хаана, ямар улс, үндэстэн болчхоод байгаа, Чингис хаан яагаад дайтах болсон, дайн хийхдээ кинон дээр гардаг шиг хүмүүсийг алаад байдаг нь үнэн юм уу үгүй юу, манж гэж ямар үндэстэн хаанаас гарч ирээд бидний өвөг дээдсийг ямар аргаар урхидан дарлах болов, монгол хүний ямар зангаас болж бид одоог хүртэл сэргэж чадахгүй яваад байгаа, ардын хувьсгал, дэлхийн 2-р дайны галыг унтраахад бид ямар үүрэг гүйцэтгэсэн юм бэ гэдгийг энгийн, ойлгомжтой аргаар хэлээд өгөх хэрэгтэй ш дээ.
Тэрнээс биш үздэг үлгэрийн кино шиг нь юм ярихаар хүүхэд үлгэрээр нь тусгаж авна. Тэгээд үлгэр нь өөрөө хийсвэр зүйл болохоор монгол орноо бодитоор ойлгож, мэдрэхээ болино, мэдрэхээ болихоор хайрлахаа болино. Удахгүй том болохоороо эндээс яваад кинон дээр гардаг өөр гоё газар очиж жаргаж байгаад үхэхээ болохоор буцаж ирж сайхан амарч байгаад үхнэ гээд л толгойдоо суулгачихна.
Эх түүхээ учиргүй айхтар нарийн судалдаггүй юм аа гэхэд үнэн бодитоор нь ойлгож байж хүн гэдэг амьтан чинь эх орон, эцэг өвгөдөөрөө бахархаж, түүнийгээ хайрлаж, монголоо гэсэн сэтгэлтэй хүн болж төлөвших учиртай.
Харин дээр хэлсэнчлэн хөгшрөхөөрөө энд ирж ясаа тавина энэ тэр гээд байдаг хүмүүст хандаад битгий ир ээ гээд хэлчихье. Хэнд ч хэрэггүй, хийж бүтээх чадваргүй, зөнөг юмнууд монголд хэрэггүй. Аягүйдвэл гадаадад хураасан хэдэн бор юмныхаа хагасаар нь хахууль хийж толгой дээр гарч суучхаад харь элгийнхэнтэй нийлж байгаад мань мэтийгээ эд бад хийж аваад энэ улс орныг баллаж мэднэ шүү. Харин оронд нь шинэ сэргэг оюун ухаантай, сэтгэх чадвартай, эрч хүч, эр зоригтой, эх оронч сэтгэлтэй залуусыг олж, дэмжиж байж бид улсаа хөгжүүлнэ.
Одоогийн энэ төрийн толгойд байгаа улс төрч сармагчингуудыг нэгийг нь ч үлдээлгүй буулгаж хаяад, хувийн эрх ашиг, ах дүү, найз нөхдөө гаргуунд нь гаргаж, зөвхөн монгол улсын төлөө зүтгэж чадах 50000 хүнийг олоод тавьчихсан байхад бид үгүй мөн амархан сэхнэ дээ. Харин бүгдийг эмх цэгцэнд нь оруулж, ардчилал гэдгийг жинхэнэ утгаар нь хөгжүүлж, нийгэмшсэн хөрөнгөтний замаар хөгжиж, хүмүүсийн ухамсрын түвшин үлэмж дээшилсний дараа олон ургальч үзэл, олон намын тогтолцоо, ардчилсан сонгууль явуулахад нэн тохиромжтой. Тэр үед одоогийн энэ идээ бээр нэгэнт үгүй болж, зөв, цэвэр орчинд хүмүүс жинхэнэ утгаараа эх оронч болж хүмүүжсэн байх болно.